Του Στέφανου Ανδριάνη*
Η άνοδος της Χρυσής Αυγής στις δημοσκοπήσεις του τελευταίου χρόνου, αντιμετωπίζεται -δικαιολογημένα- σαν μια απειλή για την ομαλή πολιτική πορεία και το μέλλον της χώρας.
Τίθεται όμως το ερώτημα αν οι μέχρι σήμερα τρόποι αντίδρασης απ’ όποιους κι αν εκδηλώνονται, είναι σχεδιασμένες με βάση ιστορικο-πολιτική μελέτη του φαινομένου στη χώρα μας.
Κατά την άποψή μου δεν είναι. Η προχειρότητα και οι αυτοσχεδιασμοί είναι και εδώ παρόντες όπως στη λειτουργία των … περισσότερων τομέων της χώρας.
Η χαρακτηριστική περίπτωση μιας πρόσφατης δημοσκοπικής προχειρότητας.
Από δημοσκόπηση εταιρίας, για την εφημ. ‘’Ελευθεροτυπία’’, στις 18 Απριλίου 2013.
Ερώτηση: “Σε λίγες μέρες θα έχουμε 21η Απριλίου. Ορισμένοι λένε ότι στη δικτατορία ήταν καλύτερα τα πράγματα από ότι σήμερα. Εσείς προσωπικά συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη αυτή;”
Ευρήματα: Το 30% πιστεύει ότι τα πράγματα ήταν καλύτερα επί χούντας, ενώ το 46% ! θεωρεί ότι είχε καλύτερη διαβίωση..
Διαφαίνεται μια τεχνική προχειρότητα στην οργάνωση αυτής της έρευνας (τόσο στις ερωτήσεις όσο και στο δείγμα), η οποία και οδήγησε αντίστοιχα σε μη αντικειμενικά πολιτικά ευρήματα και άρα παραπλανητικά συμπεράσματα.
Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται να αγνοήθηκε ότι, οι πολίτες που είχαν προσωπικές εμπειρίες ως ενήλικες, (16 ετών και άνω το 1974) της πολιτικοκοινωνικής ζωής και των συνθηκών διαβίωσης τότε, είναι σήμερα άνω των 55 ετών και δεν ξεπερνούν το 25% του σημερινού πληθυσμού, με βάση την απογραφή του 2011.
Κατά συνέπεια η θετική άποψη που φτάνει μέχρι και το 46% για την τότε κατάσταση, προέκυψε από νεώτερες ηλικίες όχι με βάση προσωπική εμπειρία, αλλά με βάση την περιρρέουσα αγανάχτηση και …άκουσα, …υποθέτω κλπ (Σίγουρα δεν ρωτήθηκαν για ποιο λόγο εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες εκείνη την περίοδο εγκατέλειψαν τη χώρα ως οικονομικοί μετανάστες)
Η αγανάχτηση των πολιτών σε αρκετές περιπτώσεις οδηγεί πολλούς σε μη νηφάλιες εκτιμήσεις και η γνώμη που διατυπώνουν, πολλές φορές επηρεάζεται από τον τρόπο που διατυπώνεται μια ερώτηση και το περιβάλλον που τοποθετείται. (Ένα ακραίο παράδειγμα: Τι θα απαντούσαν άτομα που μόλις εισέπραξαν 20% μειωμένη σύνταξη και περίμεναν στην ουρά να πληρώσουν το ‘’χαράτσι’’ με τα αισθήματα θυμού στα ύψη, στην ερώτηση π.χ., ‘’ακούγεται ότι καλύτερα είναι στην κόλαση’’ ποια η γνώμη σας;)
Θα ήταν πιο αντικειμενική η καταγραφή αν η ερώτηση περιλάμβανε και άλλες δικτατορίες για τις οποίες οι πολίτες έχουν επίσης μόνο ακούσει ή διαβάσει, όπως των δικτατοριών Πάγκαλου, Κονδύλη και Μεταξά. Και ακόμη πιο αντικειμενικότερη εικόνα, αν υπήρχε ερώτημα για το πώς και πόσο συνέβαλαν στο να βρίσκεται η Ελλάδα στο παρόν χάλι και όχι στον κατάλογο των σύγχρονων και αναπτυγμένων Ευρωπαϊκών χωρών, που δεν έζησαν καμιά δικτατορία οι δικτατορίες στην Ελλάδα τα τελευταία 90 χρόνια.
Χρειάζεται πιο σοβαρή και πειστική αντιφασιστική εκστρατεία.
Τρεις στους τέσσερις σημερινούς Έλληνες δεν έχουν ζήσει σε συνθήκες ολοκληρωτισμού. Και εκείνοι που ζουν σήμερα την ψυχοπολιτική φαντασίωση, ότι ο ολοκληρωτισμός μπορεί να είναι διέξοδος, δεν είναι κυρίως των μεγάλων ηλικιών αλλά των νεότερων.
Για να απομονωθούν οι ολοκληρωτικές τάσεις, τα κατασταλτικά μέτρα δηλ. καταγγελίες για εγκληματικές ναζιστικές πρακτικές, νομικές απαγορεύσεις κλπ. παρά τη χρησιμότητά τους, δεν επαρκούν.
Κλειδί, είναι να πειστεί ο πολίτης και ιδιαίτερα οι νέοι, πράγμα για το οποίο όμως χρειάζονται πλήρεις αναλύσεις:
– γιατί ο ολοκληρωτισμός είναι μεγάλο πισωγύρισμα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και όχι βήμα μπροστά,
– πόσο τον πλήρωσε τον τελευταίο αιώνα όχι μόνο η χώρα μας αλλά και άλλες χώρες της Ευρώπης και,
– συγκριτικά στοιχεία για τις επιτυχίες στο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο των χωρών με ευνομούμενη αστική δημοκρατία έναντι όλων ανεξαίρετα των άλλων, που βίωσαν μια ή περισσότερες φορές ολοκληρωτικά συστήματα τον τελευταίο αιώνα και είναι όλες προβληματικές.
Φυσικά τα σημερινά πολιτικά πρόσωπα που κατά πλειονότητα είναι απαξιωμένα, έχουν αντικειμενική δυσκολία να πείσουν. Δεν γίνονται πιστευτά. Όμως τούτο δεν σημαίνει ότι η χώρα πρέπει να αφεθεί να οδηγηθεί σε μια ‘’έσχατη πλάνη χείρων της πρώτης’’
Κατά την άποψή μου δεν είναι πολλοί εκείνοι που έμειναν, οι οποίοι μπορούν με αξιοπιστία να βγουν μπροστά και να επιχειρήσουν την ενημέρωση της κοινωνίας και κυρίως των νέων.
Είναι οι άνθρωποι του πνευματικού κόσμου που οφείλουν να αναπληρώσουν το υπαρκτό έλλειμμα ιστορικής παιδείας και και ιστορικών διδαγμάτων από τις ανώμαλες περιόδους και τους κινδύνους που απορρέουν για τη χώρα απ’ αυτό.
Αναφέρομαι σε πρόσωπα των γραμμάτων και της διανόησης με πίστη στην ευνομούμενη δημοκρατία, που δεν έχουν εμπλακεί στα φθαρμένα γρανάζια της πελατειακής πολιτικής, χωρίς ξύλινο λόγο και αφυδατωμένες θεωρίες, οι οποίοι γνωρίζουν ότι στο παρελθόν σημαντικά κοινωνικά στρώματα μπροστά σε υποσχέσεις για διέξοδο από την ανασφάλεια και το θολό μέλλον, οδηγήθηκαν στο να βάλουν σε δεύτερη μοίρα τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα.
* Ο Στέφανος Ανδριάνης είναι Αντισ/γος ε.α , Πολιτ. Μηχανικός
