Από την 1η Απριλίου (σ.σ. 2003) αναλαμβάνει το θεσμικό ρόλο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, αποδεικνύοντας για άλλη μία φορά ότι η χώρα μας είναι ικανή για σημαντικές διακρίσεις σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ο δικός μας Συνήγορος του Πολίτη, καθηγητής Νικηφόρος Διαμαντούρος  μιλά στην «Κ» για την κακοδαιμονία του Δημοσίου, θέτει τον δάκτυλο εις τον τύπον των ήλων για τα φαινόμενα της διαφθοράς και τις εστίες τους, τις διαταραγμένες σχέσεις, σχέσεις καχυποψίας κράτους και πολιτών. Μολονότι στις τέσσερις από τις 10 υποθέσεις η διοίκηση λειτούργησε σωστά, ο πολίτης είναι πεπεισμένος ότι έχει παρανομήσει επιβεβαιώνοντας την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει. «Οι υποθέσεις της διαφθοράς δεν αντιμετωπίζονται μόνο με συζητήσεις στη Βουλή», επισημαίνει ο Συνήγορος, «πρέπει ν’ ανέβει ο πήχυς», «να υπάρχει σαφής πολιτική βούληση».

-        Πού οφείλεται η χρόνια δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης;

Η παθογένεια του ελληνικού Δημοσίου παραπέμπει σε τέσσερα μεγάλα ζητήματα. Το πρώτο σχετίζεται με τη λογική στελέχωσης της διοίκησης…………….Στηριζόταν σε μη αξιοκρατικά κριτήρια, κατεξοχήν πελατειακά κριτήρια, γεγονός που οδήγησε στη στελέχωση του Δημοσίου με άτομα που δεν έχουν τις αναγκαίες δεξιότητες για να μπορέσουν ν’ ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ένα δεύτερο θέμα έχει να κάνει με την εξαιρετικά άνιση κατανομή του προσωπικού. Σε ορισμένα υπουργεία παρατηρείται υπερπληθώρα υπαλλήλων και σε άλλες περιφερειακές υπηρεσίες μεγάλη έλλειψη. Ένα τρίτο ζήτημα είναι ότι η νομοθεσία είναι συχνά δυσνόητη, κερματισμένη με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες επικαλύψεις και αδιαφάνεια. Κι όπου υπάρχει αδιαφάνεια δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μία αυθαίρετη ερμηνεία των διατάξεων που οδηγούν δυνητικά σε κρούσματα διαφθοράς. Και τέλος, έχει παρεισφρήσει μια εσφαλμένη λογική σε ό τι αφορά την έννοια των κυρώσεων. Εάν κανείς επιμένει στο να επιβάλει κυρώσεις κατηγορείται για αντιδημοκρατικός, παραπέμπων σε άλλες εποχές. Η επίκληση της Δημοκρατίας για τη μη εφαρμογή των κειμένων διατάξεων έχει δημιουργήσει μια ιδιαίτερη χαλάρωση ακόμη και αδράνεια των μηχανισμών ελέγχου,  που είναι ιδιαίτερα ορατή στη Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και όλα αυτά μαζί μας δίνουν την κακοδιοίκηση και τις μεγάλες ουρές.

-        Η διαφθορά, που κατά κοινή ομολογία αποτελείτο καρκίνωμα του δημόσιου τομέα, αναδεικνύεται το μεγάλο «αγκάθι» για την κυβέρνηση.  Τι φταίει;

0 Συνήγορος του Πολίτη δεν έχει άμεση επίγνωση της διαφθοράς γιατί κανείς δεν πρόκειται να έρθει να καταγγείλει αθέμιτη συναλλαγή με δημόσιο λειτουργό. Οι έμμεσες ενδείξεις, όμως, που έχουμε και είναι πολλές, μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε μία πολύ σαφή εικόνα για τη διαφθορά. Όπου δημιουργούνται μεγάλοι χρόνοι αναμονής διεκπεραίωσης αιτημάτων των πολιτών, όπου δημιουργούνται μεγάλες ουρές, εκεί δημιουργούνται και οι συνθήκες, οι οποίες επιτρέπουν στον πολίτη ν αναζητήσει να επισπεύσει την ικανοποίηση του αιτήματος του συμμετέχοντας σε μία αθέμιτη σχέση συναλλαγής με το δημόσιο λειτουργό.  Με απλά λόγια, μεγάλες ουρές μεγάλη δυνητική πιθανότητα για αθέμιτη συναλλαγή. Και όπου υπάρχουν πιθανότητες δημιουργούνται οι νησίδες, οι συνθήκες οι οποίες θα επιτρέψουν τη διαφθορά.

-         Ποιες είναι οι εστίες διαφθοράς 

Είναι ο χώρος της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με μία σχετική αναλογία 2/3 ΟΤΑ και 1/3 νομαρχίες, οι πολεοδομιίες, ο χώρος των εφοριών και ο τομέας Ασφαλιστικών Ταμείων, κυρίως σε ό,τι αφορά τον χρόνο έκδοσης και χορήγησης συντάξεων. Αυτές είναι οι δυνητικές εστίες διαφθοράς στο Δημόσιο.

-           Έχει γνώση ο πολίτης για τα δικαιώματα του και τη χρήση τους;

Η πλειοψηφία των πολιτών δεν γνωρίζει επαρκώς τα δικαιώματά της σε βάθος. Ο Έλληνας πολίτης όμως, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη γνώση για τα δικαιώματά του και προσπαθεί να τα εφαρμόσει. Πρέπει συνέχεια να ανεβάζουμε τον πήχυ.  Η αδιαφάνεια, το δυσνόητο των διατάξεων επηρεάζε,από την άλλη, αρνητικά τους πολίτες.  Οι πολίτες δεν μπορούν να καταλάβουν πολύ εύκολα μια νομοθεσία η οποία είναι εξαιρετικά πολύπλοκη, μη κωδικοποιημένη, δυσνόητη και άρα όχι προσβάσιμη.